Een baanbrekende nieuwe benadering van vaccinatie maakt gebruik van een onverwacht hulpmiddel – tandzijde – om een sterkere immuunrespons te stimuleren, vooral op slijmvliesoppervlakken zoals die in de longen en het spijsverteringskanaal. Onderzoekers van de North Carolina State University en de Texas Tech University hebben aangetoond dat het toepassen van vaccins via het junctie-epitheel, het unieke weefsel tussen tanden en tandvlees, een superieure productie van antilichamen kan opleveren vergeleken met traditionele methoden zoals neussprays of druppels onder de tong.
Waarom slijmvliesvaccinatie belangrijk is
Traditionele vaccins induceren vaak antilichamen voornamelijk in de bloedbaan, waardoor de slijmvliesoppervlakken relatief onbeschermd blijven. Deze oppervlakken zijn echter cruciale toegangspunten voor veel ziekteverwekkers, waaronder griep en COVID-19. Efficiënte mucosale immuniteit is essentieel om infectie bij de bron te voorkomen, voordat deze zich door het lichaam verspreidt.
Het junctie-epitheel is hiervoor bij uitstek geschikt. In tegenstelling tot andere epitheelweefsels ontbreekt het aan robuuste barrières, waardoor immuuncellen gemakkelijk toegang kunnen krijgen tot vaccins en erop kunnen reageren. Deze permeabiliteit zorgt voor een efficiëntere opname en stimulatie van antilichamen in zowel de bloedbaan als de slijmvlieslagen, waardoor een sterkere verdediging tegen infecties ontstaat.
Van laboratoriummuizen tot proeven op mensen: hoe de flossmethode werkt
In experimenten brachten onderzoekers met vaccin beklede tandzijde aan op de tanden van laboratoriummuizen, in vergelijking met nasale en sublinguale toedieningsmethoden. De resultaten toonden aan dat het flossen van het junctie-epitheel significant hogere antilichaamniveaus op de slijmvliesoppervlakken produceerde. De techniek bleek effectief bij meerdere vaccintypen – eiwitten, geïnactiveerde virussen en mRNA – wat een brede toepasbaarheid aantoont.
Om de bruikbaarheid te testen, rekruteerden onderzoekers vervolgens menselijke deelnemers en lieten ze fluorescerende, met kleurstof gecoate flosstokjes op hun tandvleeszakken aanbrengen. Ongeveer 60% van de kleurstof bereikte het doelgebied, wat erop wijst dat flossprikkers een haalbare toedieningsmethode kunnen zijn.
Voordelen en uitdagingen in het verschiet
Deze aanpak biedt verschillende potentiële voordelen:
- Verbeterde antilichaamrespons: Superieure mucosale immuniteit vergeleken met bestaande methoden.
- Toegankelijkheid: Gemakkelijk toe te dienen en vermijdt naaldfobie.
- Kosteneffectiviteit: Waarschijnlijk vergelijkbaar in prijs met andere technieken voor vaccintoediening.
Er blijven echter aanzienlijke uitdagingen bestaan. De methode is niet geschikt voor kinderen zonder tanden en de effectiviteit ervan bij personen met tandvleesaandoeningen of orale infecties is onbekend. Verder onderzoek is nodig om de toediening te optimaliseren en de veiligheid te garanderen voordat klinische onderzoeken kunnen beginnen.
“We zijn optimistisch over dat werk en – afhankelijk van onze bevindingen – kunnen we dan overgaan tot klinische onderzoeken”, zegt dr. Harvinder Singh Gill, de hoofdonderzoeker.
Hoewel deze studie zich nog in een vroeg stadium bevindt, presenteert zij een overtuigende alternatieve vaccintoedieningsmethode met het potentieel om de volksgezondheid te verbeteren.
